PROF. DR HAB. MIECZYSŁAW NIEDUSZYŃSKI (1914-1991)

Życiorys

Urodził się 31 grudnia 1914 r. we Lwowie w rodzinie ziemiańskiej jako syn Czesława i Stanisławy z domu Jakubskiej. Po ukończeniu gimnazjum klasycznego im. Jana Długosza rozpoczął w 1934 r. studia na Uniwersytecie Lwowskim im. Jana Kazimierza. Studiował równocześnie prawo i ekonomię. Po ukończeniu uniwersytetu rozpoczął pracę naukową, pod kierunkiem prof. ekonomii Stanisława Grabskiego. Wybuch wojny przerwał pisanie pracy doktorskiej.

W czasie II wojny światowej był członkiem konspiracyjnych organizacji wojskowych we Lwowie: Polskiej Organizacji Walki o Wolność (POWW–POW2), Służby Zwycięstwo Polski (SZP), podziemnego harcerstwa oraz Związku Walki Zbrojnej Armii Krajowej (ZWZ-AK).

W 1940 r. po nieudanej ucieczce na Zachód został aresztowany przez NKWD, był przetrzymywany m.in. w więzieniach Stanisławowa i Lwowa. Od śmierci uratowało go wycofanie się Rosjan przed wejściem wojsk niemieckich. Ukrywał się we Lwowie przed Niemcami m.in. pracując w Instytucie Przeciw Tyfusowym prof. Weigla. Przedostał się do Warszawy  pod zmienionym nazwiskiem Maksymilian Grzeliński w maju 1943 r. Aresztowany w czasie łapanki ulicznej jest więziony na Szucha, na Pawiaku i w obozie przy ul. Gęsiej. Nierozpoznany zostaje zwolniony w marcu 1944 r. i do wybuchu powstania zajmuje się kolportażem prasy konspiracyjnej.

Zgłosił się jako ochotnik do Powstania. Walczył pod ps. „Bolesław” w 8 kompanii Batalionu „Kiliński”. Bronił słynnej barykady w Al. Jerozolimskich, brał udział w zdobywaniu PAST-y i na kolejnej placówce przy ul. Bagatela 17 zostaje ciężko ranny i trafia do szpitala powstańczego. Wyszedł za zgodą dowództwa, z przyszłą żoną Marią Przeździecką, z ludnością cywilną do obozu w Pruszkowie i w Piotrkowie Trybunalskim gdzie uciekli z transportu.

Po 1945 r. organizował katedrę ekonomii na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Jednak w 1949 r.został z przyczyn politycznych usunięty z uczelni. Zdążył jednak u prof. Stefana Zaleskiego obronić pracę doktorską pt. „Słuszna cena”. Następnie pracował kolejno w Zarządzie Głównym Polskiego Czerwonego Krzyża, w Centralnym Urzędzie Planowania (także wyrzucony), w Ministerstwie Skarbu, w Polskiej Akademii Nauk, w Centrum Obliczeniowym PAN, w Instytucie Finansów przy resorcie finansów i równolegle wykładał ekonomię na Akademii Teologii Katolickiej.

Pomimo szykan nie zrezygnował z pracy naukowej, zajął się ekonometrią, (była to dziedzina ekonomii nie poddana tak silnej presji ideologicznej). Jego pierwsza rozprawa habilitacyjna „Teorie wartości i ceny” została skierowana wprost z drukarni na przemiał. W 1972 r. po napisaniu drugiej pracy pod tym samym tytułem otrzymał w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Krakowie stopień doktora habilitowanego i w 1976 r. przyznano mu tytuł profesora nadzwyczajnego nauk ekonomicznych.

Uczestniczył w życiu społeczno-politycznym. W 1956 r. skutecznie obronił krzyże w  Szkole Podstawowej Nr 41 przy ul. Bednarskiej 1 do której uczęszczała trójka jego dzieci, gdy władze komunistyczne chciały je usunąć po przemianach „październikowych”. W 1954 r. wstąpił do Archikonfraterni Literackiej, istniejącej przy katedrze św. Jana w Warszawie. Był jej wieloletnim seniorem (1970-1991).

Współpracował z hierarchami i wieloma wybitnymi postaciami Kościoła Katolickiego. Pod auspicjami Archikonfraterni Literackiej zorganizował ponad 100 opozycyjnych wykładów w całej Polsce i wydawał „Zeszyty Studium Społecznej Nauki Kościoła” drukowane w Wydziale Duszpasterskim Kurii Warszawskiej i Kurii Kieleckiej. Łącznie dzięki jego inicjatywie wydano 17 zeszytów, poza cenzurą państwową oraz wiele Zeszytów Specjalnych.

Profesor Mieczysław Nieduszyński uczestniczył w tworzeniu i w pracach wielu organizacji klubów i komitetów niepodległościowych. Założył partię polityczną Związek Wolnych Polaków w 1979 r., był współzałożycielem Klubów Służby Niepodległości, członkiem Rady Programowej Stronnictwa Wierności Rzeczpospolitej – KSN, Komitetu Katyńskiego, Komitetu Obywatelskiego przy przewodniczącym NSZZ Solidarność. W stanie wojennym był członkiem władz podziemnego Kongresu Solidarności Narodu. Był członkiem Założycielem Niezależnego Komitetu Historycznego Badania Zbrodni Katyńskiej i Polskiej Fundacji Katyńskiej (wraz z Bożeną Łojek i Janem Olszewskim). W 1988 r. był powołany do Kościelnego Komitetu Honorowego 70-lecia Niepodległości Polski. W 1989 r. został współzałożycielem Komitetu Odrodzenia Harcerstwa Polskiego. W 1990 r. został powołany do Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

W roku 1978 wystosował list otwarty do przewodniczącego Rady Państwa Henryka Jabłońskiego, w którym poddał krytycznej analizie szkodliwe działania rządów komunistycznych w dziedzinie społecznej i ekonomicznej. W konsekwencji został usunięty z pracy. W roku 1984 przygotował otwarty list protestacyjny do ówczesnych władz państwowych, własnoręcznie podpisany, wskazujący na fatalną sytuację ekonomiczną kraju. Biorąc pod uwagę poważne represje z więzieniem włącznie, upublicznienie tekstu listu było aktem jego szczególnej odwagi, ale i odpowiedzialności za zniewoloną sowietyzacją i ateizacją Ojczyznę. Przygotowany artykuł o tej tematyce nie ukazał się w Tygodniku Solidarność, nie działała już cenzura, ale zaczął działać  już układ magdalenkowy.

Był współzałożycielem Niezależnego Ruchu Chrześcijańsko-Społecznego po 1989 r. i krytykował złe kierunki reform Balcerowicza które zakładały, że gospodarka polska jest masą upadłościową. Ostrzegał przed recesją, jako jednym z najgroźniejszych wrogów gospodarki. Był za uczciwą prywatyzacją i tworzeniem akcjonariatu pracowniczego, rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw oraz ochroną polskiego rolnictwa. Był za równowagą ekonomiczną, harmonijnym rozwojem społecznym. Podkreślał, że fiskalne jednokierunkowe działania ekonomiczne są szkodliwe. Wskazywał na wielką rolę etyki w ekonomii.

Był żonaty, miał troje dzieci. Przez wiele lat mieszkał przy ul. Dobrej w Warszawie. Zmarł w Warszawie 20 października 1991 r. po długiej chorobie nowotworowej. Został pochowany na Starych Powązkach w Warszawie (17-IV-2).


Mowy pogrzebowe wygłoszone w czasie uroczystości na Powązkach

Mowa pogrzebowa Leopolda Kozickiego wice-seniora  Archikonfraterni Literackiej – pdf

Mowa pogrzebowa majora Antoniego Bienaszewskiego  dowódcy III plut. VIII kom. batalionu „Kiliński” – pdf


Odznaczenia:

Medal Wojska 1, 2, 3 i 4 klasy – odznaczenie rządu londyńskiego – 1948 r.

10-lecie Polski Ludowej – 1955 r.

Papieskie odznaczenie Bene Merenti – 1969 r.

Medal Wierności Żołnierskiej – 1985 r.

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – 1991 r.  – pośmiertnie

Krzyż Armii Krajowej – 1994 r. – pośmiertnie

Krzyż Powstania Warszawskiego

Odznaczenia Batalionu „Kiliński”

 


 Spis uczestników Powstania 1944 r. na stronie Muzeum Powstania Warszawskiego